Bij de Facebookgroep Kinderboeken zijn we dol op mooie kinderboeken. We genieten keer op keer van alle mooie illustraties. Maar wie heeft ze gemaakt? Kinderboeken ging op onderzoek uit en raakte in gesprek met illustrator Mark Janssen. En wat bleek? Als je ergens geen verstand van hebt is het nog helemaal niet zo simpel om de juiste vragen te stellen! Niet voor 1 gat te vangen, verzonnen we het volgende: De Illustrator Estafette. Illustratoren vragen elkaar de hemd van het lijf over hun werk en carrière. Dat levert iedere maand interessante gesprekken op. Zo leren we bijvoorbeeld hoe het is om als illustrator de kost te verdienen, hoe ze zichzelf steeds opnieuw uitvinden en waar ze hun inspiratie vandaan halen. Eerder dit jaar spraken we met Mark Janssen en hij sprak op zijn beurt met Saskia Halfmouw. Een maand lang bespraken we haar werk en bewonderden oa haar zoekboek Zaterdag en haar illustraties bij het werk van Paul van Loon.
Nu is het de beurt aan Saskia om het stokje door te geven. Zij koos Juliette de Wit.
De Wit illustreerde tientallen boeken, lesboeken en strips. Zij is bekend van oa de boekenseries Spekkie en Sproet van Vivian den Hollander, Fritzi van Anneke Scholtens en De Wilde Kippen Club van Cornelia Funke. In 2006 ontving zij de Leespluim voor haar tekstloze boek Waar gaat Ollie naartoe?.
Kinderboeken is zeer benieuwd wat Saskia allemaal te weten wil komen van deze begenadigde illustrator.
Het interview:
Saskia: Ha Juliette, het estafettestokje voor het illustratoreninterview kreeg ik ‘in handen’ van Mark Janssen, en ik dacht gelijk aan jou als volgende illustrator om hem door te geven. Fijn dat je meedoet!
Juliette: Hoi Saskia, dank je wel voor het estafettestokje!
Saskia: Jij bent nog weer een aantal jaren langer aan het werk als illustrator dan ik, en ik heb altijd met veel plezier jouw werk gevolgd. Ik ben benieuwd hoe jij nu met het illustreren bezig bent.
Juliette: Wat leuk dat je mijn werk met plezier volgt, dit is overigens geheel wederzijds. Ik hou van jouw tekeningen, ze zijn vrolijk en je figuren zijn mooi en compact qua vorm.
Ons werk wordt wel eens met elkaar vergeleken en dat vind ik een compliment!
Saskia: Kun je jezelf nog even kort introduceren? Ben jij ook als kind altijd aan het tekenen geweest, en welke opleiding heb je gedaan? Wanneer kwamen de kinderboeken in beeld?
Juliette: Sinds 1982 illustreer ik, al tijdens mijn opleiding op de Rietveld Academie kwamen er tekenopdrachten binnen. Ik kon gelijk aan de bak en dat is nooit meer opgehouden.
Mijn afstuderen ging over strips voor volwassenen, ik had een erotisch boek verstript en bij het eindexamen bleek het werk gestolen. Gelukkig mocht ik toch examen doen. Van mijn eigen leven maakte ik stripverhalen, bijvoorbeeld over mijn relatieperikelen of de bijbaantjes die ik naast mijn studie had, ik was verpleeghulp in de nachtdienst.
Behalve de Okkie en de Taptoe kwamen er kinderboeken in beeld. Maar ik tekende meestal voor volwassenen, voor kranten, opiniebladen, (feministische) tijdschriften, opvoedboeken en ook werd ik ingehuurd als rechtbanktekenaar.
De eerste kinderenboeken die ik mocht illustreren waren voor literaire uitgeverijen, Bert Bakker, De Harmonie en Querido. Zoals de “Moord” serie van Trude de Jong, en Bjarne Reuter “Buster”. Onze zoon (29) is hiernaar vernoemd. Ook mocht ik het Kinderboekenweekgeschenk illustreren (Jacques Vriens “Het raadsel van de Regenboog”)
Saskia: Heeft de kunstacademie jouw een basis gegeven waar je nu nog steeds veel profijt van hebt? Je had bekende docenten, zijn die bepalend geweest voor jouw tekenstijl?
Juliette: Ik heb het grote geluk gehad om les te krijgen van docenten die wat in mij zagen, zoals Piet Klaasse die enthousiast was over mijn strips en modeltekeningen, hij gaf mij duwtjes in de juiste richting. Ook kregen wij les van Thé Tjong Khing van wie ik veel heb geleerd en afgekeken. Met hem ben ik regelmatig in contact, ik bewonder zijn werk zeer. Vooral ook omdat hij telkens opnieuw durft te beginnen. En hij is dik in de tachtig, er is dus nog hoop!
Saskia: Veel lezers kennen natuurlijk jouw illustraties voor o.a. ‘Spekkie en Sproet’ van Vivian den Hollander; je hebt een heel herkenbare stijl. Heldere lijnen en vormen. Dat is zowel op papier als digitaal goed toe te passen, maar je bent de laatste jaren volgens mij helemaal op digitaal illustreren overgestapt, klopt dat? Komt je werk beter tot zijn recht zo, biedt het je meer mogelijkheden? Of spelen de praktische overwegingen ook een grote rol?
Juliette: Het meest hou ik van een klare lijn, na 36 jaar ben ik nog immer op zoek naar de juiste lijn. Het is prettig om aan series te werken, zoals Spekkie en Sproet, na ruim 20 jaar voelen ze als mijn kinderen. Het duurt best een tijdje eer je een techniek of karakters goed in de vingers hebt. Deze tekeningen maak ik op papier, dat is wel fijn om te blijven doen. Digitaal tekenen wordt wel gezien als iets totaal anders maar voor mij is het gewoon tekenen. Met het schetsen en een pen. Er zijn zelfs jonge collega’s die er niets van willen weten, grappig dat het zo’n weerzin en discussie kan oproepen. De praktische voordelen zijn enorm, je kunt alles wijzigen, verplaatsen en corrigeren en je hoeft dan niet alles overnieuw te maken bij fouten. Want wie kan er foutloos tekenen? Ik niet.
Saskia: Inmiddels heb jij ook een enorme hoeveelheid boeken geïllustreerd, zowel voor kinderen als voor volwassenen. Waaronder ook je eigen boeken over ‘Ollie’. Zijn er nog opdrachten of genres die je heel graag zou willen doen, of die je zelf zou willen bedenken?
Juliette:Wat betreft het aantal door mij geïllustreerde boeken; ik kan de tel niet meer bijhouden, 450? Er zit zelfs een everseller bij, “Duik in je weeën” een boek over bevallen. Het is bijzonder om je eigen boeken te maken, dat weet jij nu ook Saskia.
Ik heb veel plezier beleefd aan het maken van de Kleur en Speurboeken. Heel graag zou ik nog een vervolg willen maken op de prentenboeken over Ollie, voor het eerste deel ontving ik de allereerste Leespluim.
Momenteel ben ik samen met iemand bezig een eigen verhaal te maken, het is razend moeilijk, ik word er behoorlijk onzeker van. Als alles mag en mogelijk dreig ik te blokkeren. Er bestaat al zoveel moois….het wordt tijd voor die schop onder de kont, die heb jij jezelf ook gegeven Saskia, en zie het prachtige resultaat! Het is fijn om op ambachtelijke wijze een boek van een goede schrijver te illustreren, zoals bijvoorbeeld De Familie Grafzerk (Henk Hardeman). Ook onder tijdsdruk functioneer ik goed.
Saskia: Op Facebook zie ik regelmatig foto’s voorbijkomende van een schilderende Juliette in de natuur. Prachtige landschappen! Hoe verhoudt zich dit schilderwerk ten opzichte van je illustratiewerk? Als fijne ‘tegenhanger’ , als inspiratiebron, of als iets anders?
Juliette: Als je zoveel binnen zit te tekenen is het heerlijk om naar buiten te gaan, en dan te schilderen in de natuur! Alex de Wolf, met wie ik zowel op de middelbare school zat als op de Rietveld, heeft mij over de streep getrokken om mee te doen aan de schildercursussen die hij in Frankrijk geeft. Schilderen heeft voor mij niets met tekenen te maken. Wel scheelt het als je al goed kunt kijken en handig bent met vormen en perspectief om een goed schilderij te kunnen maken. Het hoeft niet goed te zijn, dat het mag mislukken voelt bevrijdend.
Maar of het wat oplevert qua ideeën…
Saskia: Daarnaast geef je ook veel teken- en stripworkshops op o.a. scholen, en in bibliotheken. Heb je jezelf ook ontwikkeld als tekenleraar? En doe je daar zelf ook nieuwe ideeën op?
Juliette: Met en voor kinderen tekenen geeft mij veel plezier, al is het ook pittig met die grote klassen en het reizen. De kinderen geven mij vaak inspiratie, zeker als er ruimte is voor interactie. Omdat de groepen die ik bezoek zowel qua leeftijd, niveau en aanpak zeer divers zijn (van peuters tm gedetineerden) word ik gedwongen mijn workshops aan te passen, hoewel de verleiding groot is om op mijn routine les te geven.
Saskia: De kinderboekenbranche is niet altijd even makkelijk om daar full-time je levensonderhoud van te kunnen bekostigen. En is voor veel schrijvers en illustratoren zelfs steeds lastiger. Zie jij een groot verschil met hoe je jaren geleden je opdrachten kreeg en hoe dat nu gaat? Hoe zie jij je toekomst als illustrator voor je?
Juliette: De kinderboekenbranche is zeer veranderd, en door mijn productiviteit heb ik gouden tijden mogen hebben. Het maakte wel uit dat ik de kostwinner was, er moest immers brood op de plank. Het lijkt me dat het vroeger minder ingewikkeld was om je naam op te bouwen, ik heb nooit hoeven leuren met een map. Van de ene opdracht kwam altijd weer een andere en zo gaat het nog steeds en blijft het voorlopig nog doorgaan. Er zijn nu ongekend veel mogelijkheden om je werk aan te bieden, daar moet je niet in verdwalen, dat is ook voor beginnende illustratoren een moeilijke weg.
Saskia: Momenteel illustreer je de boeken van Henk Hardeman over de familie Grafzerk, erg leuk! Kun je iets vertellen over hoe dat tot stand is gekomen?
Juliette: De samenwerking met Henk Hardeman is tot stand gekomen door een ontmoeting op een schrijversfeestje. Hij had dit verhaal liggen en ik heb hem voorgesteld aan mijn uitgever Martine Schaap. Zijn schrijftalent heeft de rest gedaan. We zijn nu bezig met het derde deel, het is een verademing om grappig griezelige verhalen te illustreren naast het realistische werk waar ik meestal voor gevraagd wordt. Hallo daar! Ik teken ook graag fantasieverhalen!
Saskia: Wil je zelf graag nog iets vertellen wat je bezighoudt in ons toch mooie illustratorenvak?
Juliette: Wat mij bezighoudt in dit mooie vak is dat ik elke dag met verse ogen begin. Nieuwe kansen om het eindelijk eens goed te gaan doen!
Vaak ben ik ontevreden over mijn werk, ik heb het gevoel dat er nog wel wat moet gaan gebeuren qua ontwikkeling.
Werk aan de winkel dus!
Saskia: Juliette, dank je wel voor het interview, ik wens je veel succes met alle toekomstige illustratieprojecten en je mooie schilderwerk! Groet, Saskia Halfmouw
En tot slot: aan wie wil jij het estafettestokje doorgeven?
Juliette: Heel erg bedankt! Het was erg leuk om te doen en volgende maand geef ik het stokje graag door aan Alex de Wolf!
