Bij de Faceebookgroep Kinderboeken willen we graag van alles weten over kinderboeken. Wat maakt een kinderboek een goed kinderboek of een succesvol kinderboek? We vragen deze week 5 experts naar hun mening. We laten twee succesvolle makers van mooie kinderboeken aan het woord: Auteur Jan Paul Schutten en illustrator Martijn van der Linden. Beide heren wonnen diverse prijzen want hun werk is zeer onderscheidend: er straalt liefde uit voor het kinderboek en respect voor (de intelligentie van) het kind. Daarnaast vragen we drie experts uit de kinderboekenbranche om hun mening. Van recensent Jaap Friso willen we graag weten hoe hij een kinderboek beoordeelt. Waar let hij op? Wat maakt dat ene boek nou zo speciaal? Welke ingrediënten bevat dat boek? Van literair agent Lester Hekking willen we natuurlijk weten hoe hij de naald in de hooiberg vindt. Er worden wereldwijd zoveel mooie boeken geschreven. Hoe vindt hij die ene parel? En natuurlijk is dit onderzoek niet compleet als we niet een boekverkoper om haar mening zouden vragen. Wat verkoopt? En wat verkoop je graag, vroegen we aan boekverkoper Manda Heddema.
Gisteren leerden we van Jan Paul Schutten hoe hij een goed kinderboek schrijft en wat zijn favoriete kinderboek aller tijden is. Dat interview lees je hier. Op dag twee van onze zoektocht naar de ingrediënten van een goed kinderboek vragen we de bekendste kinderboeken recensent Jaap Friso om zijn mening. Hij was in de jaren 90 de kinderboekrecensent van Hervormd Nederland (HN-Magazine) en later besprak hij boeken op Radio 2. Jaap Friso is journalist en werkt bij de publieke omroep als communicatie-adviseur. Hij heeft een geweldig blog waarin hij vakkundig, uitgebreid en soms genadeloos recente kinderboeken bespreekt. We zijn erg benieuwd naar zijn mening.
Dag Jaap, dank dat je mee wilt werken aan ons vijfluik van flitsinterviews. Bij Kinderboeken willen we het kinderboekenvak graag van alle kanten leren kennen en daarom hebben we vijf experts voor een flitsinterview uitgenodigd. We vroegen een bekende kinderboeken auteur; een illustrator; een recensent; een literair agent en een boekverkoper om over hun vak te vertellen. Van jou willen we graag van alles te weten komen over het schrijven van recensies.
Voor de leden die jou nog niet kennen: wie is Jaap Friso?
Jaap Friso is een journalist en tekstschrijver die vorig jaar 50 is geworden. Ik groeide op in Friesland, studeerde journalistiek in Kampen om vervolgens in Utrecht neer te strijken. Tegenwoordig werk ik vooral als radiomaker en tekstschrijver. Het recenseren van kinderboeken gaat zo’n 25 jaar terug. Aanvankelijk voor o.a. HN-Magazine (daarvoor Hervormd Nederland) en Homologie en later voor Radio 2 en JaapLeest. Tegenwoordig publiceer ik mijn bespreking op JaapLeest.nl, ik zit in jury’s en verzorg lezingen en workshops over jeugdboeken en recenseren.
Er komen zoveel boeken uit. Hoe kies jij de boeken uit die je gaat recenseren?
Stapels maken, heel veel stapels. De selectie begint trouwens met de aanvraag bij de uitgeverijen. In de brochures kruis ik de boeken aan die me interessant lijken. Maar ik krijg veel meer boeken toegestuurd dan ik aanvraag. De stapels heten: zeker lezen, misschien lezen, nog eens beter bekijken en kleine of geen kans. Zo heten ze niet echt natuurlijk maar zo noem ik ze in mijn hoofd. Er gebeuren wonderlijke dingen in die stapels. Boeken wisselen bijvoorbeeld van plek, zonder dat ik het doorheb. Het grote voordeel van een website als JaapLeest is dat ik zelf kan bepalen hoeveel boeken ik bespreek en hoe lang de recensies zijn. Ik probeer een goede balans te vinden tussen boeken voor verschillende leeftijden én tussen de diverse genres.
Wat is volgens jou een goed boek en op welke pagina weet je het zeker?
Soms weet ik het na het lezen nog steeds niet, en een week later ook niet. ‘Goed’ is een lastig begrip, een boek is zelden alleen maar ‘goed’ of ‘slecht’. Bij Lampje (van Annet Schaap red.) dacht ik na dertig bladzijden nog: dit wordt niks. Maar het bleek een fantastisch boek. Er zijn ook boeken waarin het op de laatste pagina’s nog misgaat doordat bijvoorbeeld een plot zo ongeloofwaardig is uitgewerkt.
Wat zijn de ingrediënten van een goede recensie?
Een recensie is wat mij betreft een verhaaltje op zichzelf. Ik wil na het lezen van een bespreking graag weten wat een recensent ervan vond, middels een gedegen onderbouwing. Wat is hem of haar opgevallen en wat zijn de sterke en zwakke kanten van het boek? Natuurlijk kan een recensie niet zonder het vermelden van de inhoud maar het moet geen samenvatting worden. Zelf ben ik tevreden als er voldoende argumenten in staan en als het ‘lekker’ leesbaar is en zeker als de lezer er ook nog wat van opsteekt.
Hoe schrijf je een recensie? Heb je een vaste opbouw of laat je het van het boek afhangen?
Het verschilt per bespreking maar er is een aantal vaste elementen. Sommige boeken lenen zich om veel uit te citeren, andere totaal niet. Soms is er één element aan een boek dat ik vooropstel in de recensie omdat het volgens mij belangrijk is. De ene keer is dat het verhaal, dan weer de stijl of de plek van het boek in een oeuvre. Ik heb meestal in mijn hoofd wat ik ongeveer wil zeggen en dan ga ik schrijven.
In onze Facebookgroep zijn veel bloggers actief. Welke raad zou je hen willen geven?
Lees veel, geniet van het lezen en blijf nadenken over wat er staat en hoe een verhaal is opgebouwd.
Veel bloggers hanteren de volgende regel bij het schrijven van een boekrecensie: doe alsof je aan je beste vriendin vertelt wat je van het boek vond. Vertel waar het over gaat en wat je ervan vond. Vertel het eerlijk en met respect. Vertel haar waarom je het boek wel of niet aanraadt. Omdat je het aan je beste vriendin vertelt ben je eerlijk en uitgebreid. Wat vind jij als expert van dergelijke recensies?
Ik weet niet zo goed wat ik me daarbij voor moet stellen. Eerlijk is okay, uitgebreid niet altijd nodig en de term ‘aanrader’ is obligaat en zegt niet zoveel, al bezondig ik me er zelf ook wel eens aan. Ga gewoon van jezelf uit. Wat vond jij van het boek en wat viel je eraan op. En probeer verder te gaan dan leuk of stom of wel aardig. En durf kritisch en negatief te zijn, net als lovend trouwens.
In onze groep besteden we veel aandacht aan andersoortige en laagdrempelige boeken. Bij andersoortig kun je bijv. denken aan Graphic Novels en non fictie. Bij laagdrempelig aan Geronimo, Waanzinnige Boomhut etc. Wat vind je van dergelijke boeken?
Ik bekijk ieder boek op zijn merites: wat is de doelgroep, het genre en wat willen de makers ermee. Vaak snap ik dat kinderen enthousiast zijn maar kinderen zijn geen maatstaf voor de kwaliteit van een boek. Geronimo Stilton is fabrieksproductie, net als de Loser- en Muts reeks. Daar valt na een eerste deel weinig meer aan te bespreken omdat het doorgaans een herhaling van zetten is. Ik vind series nogal vermoeiend, het lukt maar zelden om de kwaliteit, als die er al is, vast te houden. Bij Agent en Boef was dat wel het geval, net als bij Boer Boris. Laagdrempelig is prima maar ik vind het belangrijk dat boeken kinderen uitdagen. Doe ook eens beleg op je boterham dat je niet zo lekker lijkt. Probeer eens iets anders uit en misschien smaakt het prima of wen je er na een tijdje aan.
Wat is jouw tip voor 2018?
Hét kinderboek van 2018 is nog niet verschenen, dat hoop ik althans want ik ben nog nergens echt door weggeblazen. De mooiste boeken van dit jaar tot nu zijn wat mij betreft De Wolf, de Eend en De muis van Jon Klassen en Mac Barnett en Zeb van Gideon Samson. Vooral omdat ze authentiek zijn, zo dicht bij de makers liggen.
Die boeken is in ieder geval meteen aangevraagd! Dank je wel voor dit interview!
One comment