Bij de Faceebookgroep Kinderboeken willen we graag van alles weten over kinderboeken. Wat maakt een kinderboek een goedkinderboek of een succesvol kinderboek? We vragen deze week 5 experts naar hun mening. We laten twee succesvolle makers van mooie kinderboeken aan het woord: Auteur Jan Paul Schutten en illustrator Martijn van der Linden. Beide heren wonnen diverse prijzen want hun werk is zeer onderscheidend: er straalt liefde uit voor het kinderboek en respect voor (de intelligentie van) het kind. Daarnaast vragen we drie experts uit de kinderboekenbranche om hun mening. Van recensent Jaap Friso willen we graag weten hoe hij een kinderboek beoordeelt. Waar let hij op? Wat maakt dat ene boek nou zo speciaal? Welke ingrediënten bevat dat boek? Van literair agent Lester Hekking willen we natuurlijk weten hoe hij de naald in de hooiberg vindt. Er worden wereldwijd zoveel mooie boeken geschreven. Hoe vindt hij die ene parel? En natuurlijk is dit onderzoek niet compleet als we niet een boekverkoper om haar mening zouden vragen. Wat verkoopt? En wat verkoop je graag, vroegen we aan boekverkoper Manda Heddema.
Literair agent Lester Hekking werkt al jaren bij het meest gerenommeerde literair agentschap van Nederland, Sebes en Bisseling. Hij beheert hier de afdeling Engelstalige YA en jeugd- en kinderboeken. Hij weet als geen ander wat er wereldwijd (!) uitkomt op het gebied van jeugdliteratuur. Ik zou niets liever doen dan een dagje met hem meelopen om te zien welke boeken er op het punt staan om uit te komen en hoe het werkt als hij eenmaal de rechten heeft van een boek: Hoe vindt hij dan de juiste uitgever bij het boek? Het klinkt als een droombaan en ik wil er dan ook alles over weten.
Dag Lester,
Dank je dat je dit interview met de Facebookgroep Kinderboeken wilt doen. Veel van onze leden lezen niet alleen veel jeugd-, en YA boeken, zij schrijven zelf ook. Je werkt sinds 2010 bij de grootste literair agent van Nederland, Sebes en Bisseling en beheert daar de portefeuille voor Engelse en Amerikaanse kinder-, jeugd- en YA-boeken.
Voor de mensen die je nog niet kennen, wie is Lester Hekking?
Ik ben bij Sebes & Bisseling Literary Agency inderdaad fulltime literair agent voor Engelstalige YA en jeugd- en kinderboeken. Dat betekent dat ik elke dag van Britse en Amerikaanse agenten en uitgevers manuscripten en boeken toegestuurd krijg. Deze gaan gegarandeerd in het land van herkomst verschijnen, dus een zeker niveau van kwaliteit is me al verzekerd. Het is dan aan mij om een Nederlandse (en/of Scandinavische) uitgever te vinden die zo’n boek in vertaling zou willen uitgeven.
Ik heb zelf een voorliefde voor YA, maar vertegenwoordig zeker ook boeken voor jongere doelgroepen, waaronder onder andere prentenboeken.
Wat doet een literair agent precies?
In principe is de taak van een literair agent het vinden van de juiste uitgever voor een boek. Als de uitgever het boek goed vindt, doet hij of zij een bod op de uitgeefrechten. De agent onderhandelt dan tussen de rechthebbende en de uitgever en probeert tot een overeenkomst te komen die voor beide partijen acceptabel is. Een agent treedt dus eigenlijk namens de auteur op als een matchmaker voor de boeken, en als onderhandelaar voor de inkomsten die daaruit voortvloeien.
Soms komen er maar één of twee geschikte uitgevers in aanmerking voor een boek, omdat het verhaal bijvoorbeeld erg edgy is – er zijn uitgeverijen die terugdeinzen voor heftige onderwerpen in YA zoals zelfmoord, etc. – of misschien is de stijl wellicht te literair voor de meer commerciële uitgevers en kun je het die dus beter niet sturen. Stel dat ik een christelijke YA-roman in handen heb, dan zijn er maar een paar uitgevers die het interessant zouden vinden. Eveneens kan ik een Disney-achtig, wat commerciëler prentenboek ook niet aan een literair huis sturen.
Anderzijds zijn er ook boeken die bij heel veel uitgeverijen goed zouden passen. Dan wordt het echt interessant, want dan kan bijvoorbeeld het op een veiling uitlopen, waarbij de uitgevers tegen elkaar opbieden om de rechten te verwerven, of doet er misschien wel iemand een heel mooi bod om het boek onmiddellijk van de markt te halen.
Wat is volgens jou een goed boek? Op welke pagina weet je: dit boek wil ik in mijn portefeuille?
Bij het ene boek weet ik al aan het einde van de eerste pagina dat het goed is, omdat het bijvoorbeeld onmiddellijk spannend is of een pakkende schrijfstijl heeft – of omdat het gewoon een prentenboek is met prachtige illustraties. Bij een ander boek moet ik zo’n zeventig pagina’s en het einde lezen voordat ik weet wat voor boek ik in handen heb. Dan denk ik misschien “het heeft wel wat, maar is het echt goed genoeg?” en dan laat ik het waardeoordeel verder over aan de uitgevers. Het belangrijkste in een boek vind ik zelf meestal de karakters. Als ze me niets kunnen schelen, vind ik een verhaal gauw saai worden. Maar als ze echt een bepaalde echte reactie oproepen (oh nee, hij zal toch niet…?) dan lees ik graag door.
Wat ik wel echt heb geleerd is dat mijn eigen mening maar een deel van het verhaal is. Ik krijg dan ook regelmatig op werk boeken die ik privé waarschijnlijk zou laten liggen, zoals bijvoorbeeld Kiera Cass’s THE SELECTION. Het is de kunst om dat dan ook te lezen en ondanks dat het ver van je af staat, toch te zien dat er een lezerspubliek is dat er van smult. Dat is soms moeilijk en daardoor ben ik de laatste jaren veel gaan denken vanuit de smaak en uitgeeffilosofie van de uitgevers en redacteuren, die ik langzaam maar zeker steeds beter leer kennen. Zij moeten de boeken natuurlijk acquireren, dus dan denk ik, zo’n epische fantasy YA-roman met een grote verhaalwereld is echt een boek voor uitgever X, of: dit melancholische liefdesverhaal zal zeker bij deze redacteur Y in de smaak vallen.
Natuurlijk kun je me als partijdig zien als ik een boek aanbeveel bij uitgevers, maar ik lieg eigenlijk nooit over mijn persoonlijke smaak. Je zult mij niet horen zeggen dat ik een boek geweldig vind als ik dat niet echt vind. Ik heb ook echt geleerd mijn persoonlijke smaak soms opzij te zetten. Als ik er zelf niet zoveel mee heb, maar wel geloof dat het toch interessant kan zijn voor lezers in Nederland, dan zou ik het bijvoorbeeld meer aanbevelen met een opmerking als “dit boek is genomineerd voor drie prijzen” of “ik stuur je dit omdat ik weet dat je graag sci-fi YA leest” of “deze titel krijgt heeft net drie starred reviews binnengehaald.”
Bij Kinderboeken lazen we Nevermoor met heel veel plezier. Kun je ons vertellen hoe de “reis” er voor dit boek heeft uitgezien? (dus hoe ontdekte je het boek/ hoe kreeg jij het contract/ hoe zocht je een uitgever/ vind je het zelf een goed boek?
Vanwege de privacy van de uitgever kan ik hierover helaas niet teveel in detail treden, maar wel kan ik stellen dat ik toen ik het manuscript van NEVERMOOR binnen kreeg (de tekst was overigens nog verre van definitief) van een Britse agent waar ik mee werk, ik eigenlijk meteen wist dat het heel bijzonder was. Het ademde onmiddellijk een betoverende sfeer en had levendige karakters en een rijke, grote verhaalwereld die vanaf het begin tot de verbeelding sprak. Er meldde zich toen al in een heel vroeg stadium een uitgever bij me die er via een andere weg al van had gehoord – dat gebeurt soms – en toen hebben we de deal diezelfde avond nog rond gemaakt.
En natuurlijk de hamvraag van veel beginnende schrijvers: waarom de keuze voor uitsluitende buitenlandse titels? Zijn er geen of te weinig goede jeugdschrijvers in het Nederlandse taalgebied?
Ik heb Engelse Taal en Cultuur gestudeerd, met voornamelijk literatuurvakken. Mijn expertise is dan ook Engelstalige boeken en via die weg ben ik ook bij de Amerikaanse en Britse jeugdliteratuur terechtgekomen, dus het heeft in de eerste plaats met mijn opleiding te maken.
Een andere reden dat ik zeer weinig naar Nederlandse jeugdboeken kijk is dat ik grotendeels in mijn eentje werk en dat de hoeveelheid Engelstalige boeken die ik krijg groot is, waardoor ik weinig tijd overhoud voor iets anders. Het is zeker niet zo dat ik Nederlandse manuscripten per definitie uitsluit, maar ik ben erg kritisch en wil pas naar buiten treden met een Nederlands boek als ik het echt perfect vind. Soms denk ik dat een manuscript wel potentie heeft, maar dat er nog veel werk aan de winkel is, en dan kan ik die begeleiding gewoon niet bieden in verband met tijdgebrek.
Ik geloof niet dat er in Nederland geen schrijftalent is. Ik heb onlangs gejureerd bij een schrijfwedstrijd, georganiseerd door Moon en Sweek, en daar zag ik heel interessante ideeën voor jeugdboeken langskomen. De meeste daarvan zijn echter nog lang niet af en hebben nog een goede redactieronde nodig. Jammer dat een dag maar 24 uur duurt, haha.
3 Korte vragen:
Wat is het mooiste boek waar je mee hebt gewerkt?
Ik vind het heel moeilijk om een absolute favoriet te kiezen, is een top 3 ook oké? Daar gaan we..
Ik heb in een laat stadium de Nederlandse vertaalrechten voor THE GIVER van Lois Lowry verhandeld aan Lannoo. Ik zie dat boek als een moderne YA-klassieker omdat het mijn wereldbeeld heeft veranderd, zeker omdat ik het al gelezen had toen ik veel jonger was en er daardoor erg van onder de indruk was. Het is een dystopisch boek en zonder THE GIVER had je denk ik later geen HUNGER GAMES gehad. THE GIVER is behalve als paperback bij Lannoo ook als Colibri editie verschenen, dat is zo’n klein geinig boekje, die trouwens erg betaalbaar zijn.
Verder vind ik WINK, POPPY EN MIDNIGHT van (uitgegeven door Blossom Books) een fantastisch boek. Het gaat over drie jonge karakters met ieder hun totaal verschillende beleveniswereld en gekleurde versie van de werkelijkheid. Het is wel een boek waarbij je heel goed moet opletten – misschien moet je het wel twee keer lezen. Ik heb zelfs reacties gezien van lezers die het gevoel hadden het niet helemaal te begrijpen. Maar ik herinner me zelf nog dat ik het binnen kreeg en het kort daarna uitlas en dat ik dacht: “zoiets heb ik nog nooit gelezen!”. In dat boek gebeurt er ook iets aan het einde waar ik me nog steeds wel eens over kan opwinden en daardoor weet ik dat ik de karakters echt geslaagd vind. Oké, ik ga niets spoilen: lees het!
Dan is er nog THE OUTSIDERS van S.E. Hinton dat ik vorig jaar aan Colibri verkocht. Nog zo’n klassiek boek uit de tijd dat dit soort jongerenboeken wel bestond maar nog geen YA heette. De auteur schreef het toen ze zeventien was en kortte haar voornaam af om te verbergen dat ze een vrouw was – het is niet te geloven toch, dat ze dat in die tijd zo ongeveer gedwongen was te doen! Het gaat over drie broers in Amerika in de tijd van gangs en vechtpartijen tussen de jongens met vetkuiven en leren jacks en jocks met dure merkkleren en snelle auto’s en ik denk er ook nog steeds regelmatig aan. Ook echt een boek met oneliners die je goed kunt citeren:“Stay gold, Ponyboy!”
Welk boek kreeg je niet en had je heel graag willen hebben?
Wij waren ooit betrokken bij THE MORTAL INSTRUMENTS van Cassandra Clare, maar we zijn de rechten midden in de serie kwijtgeraakt, dus slechts een deel van die boeken ging via ons. Ik heb deze boeken steeds populairder zien worden (er ontstond een Nederlandse fanclub en er kwamen films etc. maar dat gebeurde allemaal later) en daar hebben wij dus maar deels van genoten. Jammer!
Heb je een gouden tip voor de auteurs in onze groep?
Een schrijftip? Wat mij betreft valt of staat een goede YA-roman met de emoties die de karakters oproepen. Zorg er dus voor dat ze ons iets kunnen schelen. Dat je het echt erg vindt als de hoofdpersoon in gevaar is, gedumpt wordt, of als hij of zij niet wordt toegelaten tot die ene droomschool of een wedstrijd verliest van een gehate rivaal. Verliefdheid, afkeer, jaloezie, spanning: je moet het een beetje kunnen voelen.
Bij boeken voor een jongere doelgroep denk ik dat ik het plot iets belangrijker vind dan de karakters en dat het dus ook niet erg is als de karakters iets vlakker zijn. Ik denk dat het dan vooral spannend, grappig en wat compacter moet zijn. Bij YA is er iets meer ruimte voor “fluff” en sub-plots om een sfeer of wereld neer te zetten, terwijl bij jeugdboeken alles vaak iets meer in dienst van de hoofdverhaallijn. Maar over dit soort dingen kan ik uren discussiëren, niet iedereen heeft hier dezelfde visies op. Hopelijk heb je hier iets aan!
Dank je Lester, van dit interview heb ik echt heel veel geleerd! Dank voor je tijd!
