Nooit meer thuis van Martine Letterie was een leestip voor de Jonge Jury van dit jaar. Ieder jaar probeer ik een aantal van die leestips te lezen en Nooit meer thuis was voor mij de vijfde van deze lijst. Ik las nog niet eerder een boek van Martine, ondanks haar indrukwekkende oeuvre. Vandaar dat ik dit boek graag wilde lezen en dat heb ik gedaan voor Kinderboeken.
Martine Letterie studeerde geschiedenis en heeft twaalf jaar voor de klas gestaan als lerares Nederlands op verschillende middelbare schooltypes. Ze schreef veel schoolboeken en werkte mee aan tijdschriften over jeugdliteratuur. In 1996 verscheen haar eerste boek in een lange rij voor kinderen van verschillende leeftijden. Voor Kinderen met een zilveren ster ontving ze in 2017 een Zilveren Griffel. Ze stopte in 1997 met lesgeven om zich volledig op het schrijven te richten. Nooit meer thuis is zoals gezegd een van de leestips van de Jonge Jury van 2018.
Lily is geboren in Indië, haar vader is daar een kapitein in het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL). Er komt een einde aan het luxe leventje van het gezin wanneer haar vader in de Tweede Wereldoorlog gevangen wordt genomen door de Japanners. Lily wordt samen met haar moeder en zus gedwongen om in een kamp te wonen onder erbarmelijke omstandigheden. Na de bevrijding wordt Indië Indonesië en zijn Indische Nederlanders niet langer welkom. Voor hun eigen veiligheid emigreert het gezin naar Nederland, hun eigenlijke thuisland.
Nooit meer thuis vertelt een stuk geschiedenis op een zeer toegankelijke manier. Door het gemakkelijke taalgebruik en de redelijk korte zinnen is het boek bedoeld voor de wat jongere lezers, zo tussen de 12 en 15 jaar. De auteur verwerkt wel veel Indische woorden in het verhaal, maar die worden allemaal keurig met een voetnoot vertaald onder aan de bladzijden. Lily wordt als hoofdpersoon goed uitgewerkt. Haar gevoelens, gedachten en verwarring zijn duidelijk op papier gezet en zijn heel invoelbaar voor de lezer. Lily heeft veel moeite met het wennen aan de Nederlandse cultuur en het klimaat en wordt verteerd door heimwee. Ze begrijpt niet goed waarom ze in Indië, voor haar haar thuisland, niet meer welkom zijn. Toch probeert ze zich aan te passen, maar de manier waarop het gezin wordt behandeld door de instanties in Nederland maakt dit moeilijk. Ook op school stuit ze op onbegrip, vooroordelen en discriminatie.
Op het schip waarmee Lily de reis maakt naar Nederland ontmoet ze Bennie, die in veel opzichten haar tegenpool is. Door met hem te praten lukt het Lily om de traumatische gebeurtenissen enigszins te verwerken. Ook de mysterieuze man die ze soms ziet verschijnen en die haar iets duidelijk probeert te maken helpt haar om los te laten. Want uiteindelijk is haar situatie Soedah, er valt niets aan te veranderen.
“Nederland is misschien haar vaderland, maar Indië is het moederland dat haar heeft voortgebracht en nu zegt dat Lily haar kind niet is”.
Er zijn veel boeken geschreven over de Tweede Wereldoorlog en de nasleep daarvan voor de betrokkenen. Nooit meer thuis laat een stuk van deze geschiedenis zien waar we wellicht veel minder vaak bij stil hebben gestaan. Het boek doet een beroep op het inlevingsvermogen van onze kinderen voor deze mensen die gedwongen werden in een vreemd land te gaan wonen, waar ze met betutteling, onbegrip en vooral onwetendheid werden begroet. Nooit meer thuis is een aanrader voor jong en oud en terecht een leestip voor de Jonge Jury.
Anneke schrijft al jaren recensies voor Hebban en Vrouwenthrillers. Op haar blog De boekenfabriek schrijft ze wekelijks recensies over YA en jeugdboeken.
Gegevens boek:
Uitgeverij : Leopold
Vertaling : nvt
ISBN: 9789025873028
Jaar van uitgave: 2017
Leeftijd : 12-15 jaar
Genre : jeugdboek, realistisch
Flaptekst:
Lily en haar familie vertrekken noodgedwongen uit Indië, dat voortaan Indonesië heet. Ze zijn niet meer welkom in het land waar Lily is opgegroeid. In Nederland is het koud – en heel anders dan alles wat Lily vertrouwd is. Zal ze zich hier ooit thuis gaan voelen? En wie is de man die ze soms voor zich ziet? Het lijkt alsof hij een boodschap voor haar heeft. Wat wil hij haar vertellen? Op een dag herkent ze hem op een foto.
