Denise leest: De schaduwen van Radovar van Marloes Morshuis

Een poosje geleden kreeg ik een pakketje van uitgeverij Lemniscaat toegestuurd met daarin het boek De schaduwen van Radovar van Marloes Morshuis. Ik had nog nooit van de schrijfster of dit boek gehoord, maar Nienke had het voor me aangevraagd omdat ze dacht dat het me wel zou aanspreken. Blijkt maar weer hoe goed Nienke en ik elkaar kennen want dit boek was echt VET! Het is alleen wel doodzonde dat maar zo weinig mensen van het boek hebben gehoord en dat er niet zoveel mensen over praten want het verhaal verdient het echt om door heel veel mensen gelezen te worden. Dit is gewoon top dystopia van eigen bodem!!! Laat me proberen je te overtuigen waarom ook jij dit boek een kans zou moeten geven 😉

In De schaduwen van Radovar wordt je als lezer ondergedompeld in een afschrikwekkende wereld die tegelijkertijd ver van ons afstaat en toch griezelig dichtbij komt. In Radovar leven de mensen in gigantische torencomplexen in betonnen jungles waar maar sporadisch een parkje voorkomt. De torens hebben verscheidene verdiepingen onder en boven de grond. De verdieping waarop je met je familie woont (waarbij de bovenste de beste is) wordt bepaald door een streng puntensysteem. Pluspunten kunnen verdient worden door goede schoolresultaten van kinderen, hard werkende ouders, door vrijwilligerswerk te verrichten en door je positief in te zetten voor de maatschappij. Minpunten zijn echter net zo makkelijk te krijgen als kinderen een onvoldoende halen, als ouders niet hard of snel genoeg werken, als een gezin een inwonende opa of oma heeft van boven de 75 en door kritiek te uiten op de maatschappij en het systeem. Doordat het puntensysteem mensen beloont met betere leefruimtes en bepaalde voorrechten, zoals het eens in de week naar buiten mogen, zijn er maar weinig mensen die kritiek durven te uiten of in opstand komen want dat betekent immers dat je niet alleen jezelf in de ellende stort maar je hele familie. Het is een geniaal systeem dat zichzelf in stand weet te houden omdat het mensen aanzet tot zich inzetten voor een betere toekomst voor hun familie en er tegelijkertijd voor zorgt dat iedereen in competitie is met elkaar (je gunt jezelf en jouw familie dat appartement met uitzicht op zee, luxe badkamer en buiten privileges natuurlijk meer dan je buurman). Het sociale aspect waarbij het ieder voor zich is, resoneert akelig herkenbaar met onze huidige maatschappij omdat we als burgers steeds isolationistischer, asocialer en egoïstischer worden. Sociale vangnetten buiten de directe familie beginnen steeds meer te verdwijnen (hoeveel van ons maken nog een praatje met mensen in de buurt?). En dit aspect is echt op geniale wijze in dit verhaal verweven.

Toch begint hoofdpersoon Jona over het systeem en de maatschappij te twijfelen als ze ziet hoe gedeprimeerd en ongelukkig haar oma is. Jona’s oma is namelijk dol op alles dat groeit en bloeit, maar in Radovar is het ten strengste verboden om iets levends (naast mensen natuurlijk 😉 ) in je appartement te hebben omdat je daar ziek van zou kunnen worden. Bovendien mag oma sinds ze vreemde uitspraken heeft gedaan toen ze in het park was niet meer naar buiten. Als Jona dan ook op de gebruikelijke zondagse parkwandeling is, doet ze iets dat absoluut niet mag. Ze graaft een gebroken hartje op met de intentie om de plant aan haar oma te geven en haar op te beuren. Die actie loopt niet zo goed af, maar vormt wel het begin van Jona’s ontwaking waardoor ze in begint te zien dat het systeem van Radovar misschien wel helemaal niet zo eerlijk en rechtvaardig is. Want heeft iedereen wel dezelfde kansen? En wat voor toekomst is er mogelijk in een maatschappij die zo streng gereguleerd en strak georganiseerd is? En wat gebeurt er in de Min-gebouwen en de Plus-gebouwen waar niet-functionerende kinderen/ jongeren en de ouderen heen worden gestuurd, maar niet meer van terug lijken te komen (en als ze wel terugkomen, lijkt al het leven uit hen gezogen te zijn)?

Ik vond Jona echt zo realistisch geschreven! Ze is in het begin nog wat angstig en voorzichtig, maar ontdekt langzaam haar moed en wil om te strijden tegen de onrechtvaardigheid. Ze maakt een prachtige ontwikkeling door naar een onafhankelijke, dappere jonge vrouw die staat voor waar ze in gelooft. Sommige dingen die Jona meemaakt waren zo zielig (en fantastisch geschreven) dat ik meermaals met een brok in mijn keel heb liggen lezen. En die ouders en haar broertje …

De personages Zalman en Kilian zijn ook super goed neergezet. Zalman was zo’n heerlijk vreemd personage dat een mentor rol vervult en Jona tegelijkertijd kalmeert en op het goede spoor zet. Ik vond hun vriendschap erg mooi neergezet en realistisch overkomen. Kilian daarentegen daagt Jona uit om verder te kijken dan haar neus lang is, om te twijfelen aan haar denkbeelden en wat ze altijd heeft geloofd. Tegelijkertijd is hij echter enorm beschermend naar haar toe en probeert hij haar te behoeden voor het gevaar waarbij hij haar betrokken heeft. Hun relatie is gecompliceerd, maar ontstaat prachtig geleidelijk en gaat over meerdere bobbels en door meerdere dalen. Hoewel de romantiek in dit boek op een laag pitje staat en erg onschuldig en pril is, komt ze toch luid en duidelijk door zonder ooit expliciet beschreven te worden wat ik echt erg knap vond.

De vaart en de spanning in dit verhaal worden goed opgebouwd. Het verhaal begint langzaam waardoor je je rustig in Jona’s wereld kunt onderdompelen voordat de actie op gang komt en je genadeloos meesleurt. Van de ene spannende en verschrikkelijke gebeurtenis wordt je in de volgende gestort. Het was echt moeilijk het boek weg te leggen en niet tot diep in de nacht door te lezen!

De schrijfstijl van Marloes Morshuis is lekker vlot en leest makkelijk weg. Ze weet schijnbaar moeiteloos levensechte personages neer te zetten. Bovendien weet ze op briljante wijze een dystopische wereld neer te zetten die griezelig realistisch is. De spanningsboog verslapt ook nog eens op geen enkel moment waardoor je nergens uit het verhaal wordt getrokken. Ik ben in ieder geval fan geworden van haar schrijfstijl en ga haar zeker op mijn lijstje met auteurs-om-in-de-gaten-te-houden zetten!!!

Het enige punt van kritiek dat ik op dit boek heb, is de cover. De omslag van dit boek past mijns inziens totaal niet bij de inhoud. Het verhaal is echt YA (vanaf 12 a 13 ongeveer, maar zal ook oudere tieners aanspreken) maar de cover doet meer denken aan een kinderverhaal (8 tot 10 ongeveer) en is bovendien nogal saai en oninteressant. Fans van het dystopische genre zullen dit verhaal zeker weten te waarderen, maar op basis van de omslag denk ik niet dat veel van hen het boek snel zouden oppakken in de winkel met het idee dat het verhaal aan de binnenkant een dystopische YA is, wat echt ontzettend jammer zou zijn.

Kortom hou je van een spannend, dystopisch verhaal met levensechte personages, subtiele romantiek en een vlotte vaart dan is dit boek zeker weten iets voor jou!!!