Duo-recensie Nienke en Denise – De IJzige Verloofde van Christelle Dabos

Vandaag hebben we een andere soort recensie voor jullie dan normaal. Er is namelijk zelden een boek geweest dat Nienke en mij (Denise) zo bezig heeft gehouden als De IJzige Verloofde. En dat heeft alles te maken met een aantal dingen die we er geweldig aan vonden en een aantal onderdelen waar we onze vraagtekens bij zetten.

Laten we beginnen met de worldbuilding. Zowel Nienke als ik vonden dit een van de pluspunten aan dit boek. De wereld in De IJzige Verloofde is intrigerend, heerlijk gecompliceerd en spat van de pagina’s. Als lezer kom je in een soort steampunkachtige wereld terecht waar grote steden en hun ommeland in de lucht zweven. Voor degenen die steampunk niet kennen: dit is een fantasygenre waarin werelden voorkomen waarbij machines uit onze eigen tijd bijvoorbeeld al eerder zijn uitgevonden of waar de wereld lijkt op onze tijd van de Industriële Revolutie met voertuigen die werken op stoomkracht en koetsen die geen paarden meer nodig hebben doordat ze een motor hebben of een andere vorm van aandrijving. Ik noem het hier steampunkachtig omdat er niet echt een grote nadruk ligt op machines en stoomkracht maar er wel dingen als paardloze koetsen en luchtschepen in voorkomen. Om terug te komen op de steden: de zwevende citadellen worden arken genoemd. Iedere ark is de woonplaats van een huisgeest en de familie/ families die aan deze huisgeest toebehoren. Het woord huisgeest zette mij trouwens wel eventjes op het verkeerde been want ik dacht dat het om een onstoffelijk wezen ging, maar huisgeesten zijn eerder te vergelijken met een soort goden zoals we die bijvoorbeeld uit de Egyptische en Griekse mythologie kennen. Ze staan voor een bepaald soort magie en/of eigenschap en zijn onsterfelijk maar hebben menselijke trekjes door hun nukken en grillen en leven ook gewoon tussen de mensen.

Aangezien ik het net al even over magie had, kunnen we daar wel op doorgaan. Het magie-systeem in dit boek was een volgend pluspunt. Iedere ark herbergt namelijk verscheidene soorten magie die allemaal iets met elkaar te maken hebben. De ark van onze hoofdpersoon Ophelia bijvoorbeeld heet Anima en de mensen hebben hier allemaal magische eigenschappen die met voorwerpen en de ziel van deze voorwerpen te maken hebben. Zo zijn er mensen die door middel van hun handen de herkomst en het levensverhaal van een voorwerp en haar eigenaren kunnen achterhalen, mensen die voorwerpen met hun handen kunnen restaureren of repareren, maar ook gebouwen en voorwerpen die een eigen leven gaan leiden en bijvoorbeeld geen zin hebben om je binnen te laten of je weer naar buiten te laten gaan. En iedere ark heeft dus weer andere soorten magie. Hierdoor is het een van de originelere YA verhalen als het aankomt op het magie-systeem.

Maar zoals al gezegd aan het begin waren er ook aspecten aan het boek die we minder goed vonden. Een van die minpunten was de hoofdpersoon: Ophelia. Het komt eigenlijk niet vaak voor dat Nienke en ik een boek lezen en tegelijk exact dezelfde kritiekpunten aanwijzen, maar bij het hoofdpersonage van dit boek was dat wel het geval.

Nienke: In YA verhalen hoort de rode draad in het verhaal leidend te zijn. De hoofdpersoon stuwt met zijn/ haar acties de rode draad en dus het verhaal voort. In De IJzige Verloofde mist dit omdat alle gebeurtenissen Ophelia lijken te overkomen. Erger nog Ophelia gelooft alles en iedereen en volgt bijna blindelings alles wat er tegen haar gezegd wordt.

Denise: We kunnen hier niet teveel in details treden omdat we anders spoilers moeten geven, maar ik ben het helemaal eens met Nienke. Ophelia wordt tegen haar zin uitgehuwelijkt aan de zwijgzame en mysterieuze Thorn. Hij is niet de meest aardige of open persoon, maar wanneer hij tegen Ophelia zegt dat ze iets wel of niet moet doen en dat ze iemand wel of niet kan vertrouwen, slikt ze dat voor zoete koek. Als je dan kijkt wat voor naars haar allemaal overkomt dan snap je al helemaal niet meer waarom Ophelia zo gehoorzaam is en blijft.

Bovendien wordt het hele verhaal vanuit Ophelia’s perspectief verteld en zit je haar als lezer dicht op de huid. We volgen de gedachten en emoties van Ophelia van dichtbij, maar ze is over het algemeen zo nietszeggend en zo gedwee dat dit perspectief ons niet veel wijzer maakt en ook bij tijd en wijle enigszins verveelt. Wanneer er bepaalde gebeurtenissen plaatsvinden, overkomt het Ophelia allemaal maar en gaat ze naderhand nauwelijks op onderzoek uit om uit te vinden waarom ze bepaalde dingen niet mag doen, of bepaalde mensen zou moeten mijden.

Denise: Ik moest meerdere keren hard op mijn kiezen bijten om niet tegen Ophelia te gaan schreeuwen dat ze voor zichzelf op moest gaan komen en waarom ze alles maar lijdzaam aanvaardde. Wie laat zich nu zo behandelen? Vooral als je weet dat Ophelia een bepaalde magische kracht heeft die perfect voor afluisteren en onderzoek gebruikt zou kunnen worden.

Nienke: Het hele boek door doet en gelooft Ophelia alles wat haar gezegd wordt. Bijna nergens heeft ze een eigen wil.

Verloofde Thorn is een ander minpunt aan dit verhaal. Er zijn genoeg verhalen waarin twee personages elkaar haten of vanuit een punt van wantrouwen naar elkaar starten. In dit soort verhalen wordt de animositeit eerst goed uiteengezet en vervolgens zien we hoe de twee personages dan naar elkaar toegroeien als het om een liefdesverhaal of liefdesdraad in een verhaal gaat. Hier starten we met twee mensen die gedwongen worden om met elkaar te trouwen. We weten dat Ophelia gedwongen wordt doordat haar een bepaalde straf boven het hoofd hangt als ze niet meewerkt. Thorns motieven worden niet onthult. Bovendien wordt Thorn vanaf het begin als koude kikker en onbehouwen en onbeschofte pummel neergezet. Hij houdt geen rekening met andermans gevoelens, praat zelden en gromt meer dan dat hij converseert, hij is uit de hoogte en bovendien ook nog eens dreigend en gevaarlijk. Als de twee verloofden in totaal een handvol keer met elkaar praten is het veel. Als lezer kijk je zoals gezegd mee vanuit Ophelia’s perspectief en weet je dus niets van Thorn behalve de onaangename kantjes die hij haar steeds laat zien. Dit zorgt ervoor dat je totaal geen voeling met hem krijgt. Hij is een soort kartonnen bord dat af en toe eens het toneel op wordt geschoven om er wat spanning in te gooien, maar hij komt nauwelijks tot leven en zijn motieven zijn een raadsel.

Als we dan gaan kijken naar de romantiek in dit boek dan weten we eigenlijk niet zo goed wat we moeten zeggen. Ophelia en Thorn zijn zo weinig samen dat er nauwelijks van een band sprake is. Sterker nog Thorn behandelt Ophelia alsof ze lucht is. In eerste instantie dacht ik dan ook dat er geen romantische draad in het verhaal zou zitten, maar op een gegeven moment zitten de twee bij elkaar nadat er iets met Ophelia is gebeurd. Thorn zweert dan dat hij haar zal beschermen en haar zal wreken. Die belofte doet Ophelia uit haar stoel schieten en wegvluchten want het was niet de bedoeling dat Thorn verliefd op haar zou worden … Ik heb deze passage drie keer opnieuw gelezen om te kijken of ik iets gemist had, maar nee, één losse opmerking van Thorn die in het boek absoluut niet romantisch klinkt, eerder als een dreigende belofte, doet Ophelia besluiten dat Thorn voor haar is gevallen en van haar houdt. De resulterende paniek die in haar hoofd volgt is zo overtrokken dat ik dacht dat ik een melodramatische historische roman uit de achttiende eeuw aan het lezen was.

Als het boek geschreven was vanuit de beide personages was een hele hoop onduidelijkheid en verwarring mijns inziens al weggenomen, maar doordat we alleen vanuit Ophelia kijken, mis je als lezer cruciale informatie om echt mee te leven met de personages en begrip te krijgen voor de handelswijze van Thorn.

Na het lezen van deze kritiekpunten denk je misschien: dit boek is het niet waard om te lezen. Maar dat is allerminst waar. Ja, het heeft wat problemen, maar toch waren zowel Nienke als ik van begin tot eind geboeid. Niet door de personages maar door de wereld. En eerlijk is eerlijk ook door de spanning omdat je ondanks Ophelia’s gedweeë persoonlijkheid toch meegesleurd wordt in alle gebeurtenissen die ze meemaakt. De mensen om Ophelia heen lijken bijna allemaal duistere kanten en motieven te hebben en het gehele boek door blijf je je afvragen wat er nu weer met haar zal gebeuren en of ze het er levend vanaf zal gaan brengen. De sfeer in het boek vond ik hierdoor trouwens wel weer fantastisch want dit is een vrij duistere en wrede wereld waarin nietsontziende mensen leven. Ik hou wel van dit soort werelden omdat de uitdagingen en inzet dan automatisch hoger zijn. De hoofdpersonen moeten dan zien te laveren tussen een soort mijnenveld waardoor je verder wilt blijven lezen. Zowel Nienke als ik wilden na het uitlezen van dit eerste deel gelijk weten hoe het verhaal verder zou gaan dus dat zegt al genoeg. Het boek is dus zeker wel spannend en heeft originele onderdelen die nieuwsgierig maken naar meer en naar de verdere uitwerking van de wereld. Alleen de hoofdpersonages zijn in dit eerste boek nog niet erg goed neergezet en je wordt hierdoor helaas niet compleet in hun verhaal en innerlijke wereld meegezogen. We hopen dat er in de vervolgdelen wat meer karakter en persoonlijkheid in de hoofdpersonages wordt gestopt zodat je zonder moeite verder met hen kunt reizen in deze intrigerende wereld.

Nog een laatste opmerking van Nienke: voor mensen met een Christelijke geloofsovertuiging is deze serie minder geschikt. Deel 1 begint en eindigt met een verhaal over God die zijn schepping letterlijk laat vallen. Dit wordt verder niet uitgediept maar in deel 2 wordt hier verder op voortgeborduurd.