Ultra-Kakkerdekak

Dat de Loser-serie populair is in Nederland dat wisten we al, maar hoe populair dat bleek pas goed tijdens de presentatie van lijst van de bestverkochte boeken van 2017. In de top 100 van best verkochte boeken stonden slechts 10 kinderboeken. Hiervan worden maar liefst 3 plaatsen ingenomen door Loser&Muts. De bibliotheken kwamen met een soortgelijke lijst: de 100 meest uitgeleende boeken van 2017 en daarin stonden 56 kinderboeken. In deze top 10 van uitgeleende boeken stonden maar liefst 7 Loser-boeken.

Over wat voor getallen praten we dan eigenlijk?

Sommige delen van de Loser-serie worden meer dan 25.000 keer uitgeleend en meer dan 50.000 keer verkocht. En dat alleen in Nederland. Het boek is wereldwijd een mega-succes onder onze jeugd. En door al deze mooie cijfers vroeg Kinderboeken zich af: wat maakt de Loserserie nou tot de leukste van allemaal?

Een boek begint bij de cover. En de Loser-serie ziet er altijd mooi uit. Ze hebben een sprekende kleur en veel grappige tekeningen. Het is altijd een fijne hardcover. Als je het boek openslaat en bladert word je helemaal vrolijk. Het is geschreven alsof je een schrift openslaat als een soort dagboek. De tekst wordt onderbroken door korte aantekeningen en vrolijke stripachtige tekeningen. De hoofdstukken zijn niet te kort en lenen zich er precies voor om voor het slapengaan te lezen. (Of tijdens het leeskwartiertje op school).

Zijn de illustraties van H.N.Kowitt van grote klasse?

Welnee. Het zijn vrij eenvoudige zwart-wit tekeningen waarbij de emotie centraal staat. Ze doen hierdoor vaak wat schreeuwerig aan. Maar daar gaat het niet om. De tekeningen hebben twee hele sterke punten:

1. Ze zijn hilarisch grappig. Let op een kind dat een Loser boek leest en je zult zien dat het meermalen grinnikt of zelfs hardop lacht. De tekeningen worden goed bestudeerd en zijn gewoon om in je broek te plassen zo grappig. Soms zit er zelfs een diepere laag in zoals een persiflage op het schilderij Scream dat ieder kind herkent.
2. De tekeningen lezen als een strip. Dat heeft meerdere voordelen. Een kind kan even terugbladeren om te kijken wat er ook al weer was gebeurd. Daarnaast kan het ook even bijkomen. Grote lappen tekst is voor veel kinderen erg pittig. Door de onderbrekingen van de tekst door oa een tekening geeft rust. En het is een soort spiekbriefje. Misschien begrijpt de jonge lezer de tekst nog niet helemaal: de tekeningen zijn bijzonder helder.

Onderschat daarom de Loser niet.

En is het verhaal de moeite waard?

Ja. Ik heb er nu een aantal gelezen en ik vind ze allemaal even leuk. Geen literaire toppers of goeddoordachte plots maar leuke verhalen met een ongelofelijk herkenbare moraal. Er zit altijd wel en levensles in en dat maakt deze reeks zeker meer dan de moeite waard.

Plot&Mening Loserlijst 4 begint met de aankondiging dat er een worstelwedstijd op school gehouden gaat worden.

“Nu kunnen ze ons in elkaar meppen en er nog een mooi cijfer voor krijgen ook,” zei ik.

De toon is meteen gezet. De loser-hoofdpersoon Dennis, is geen held. Integendeel zelfs. Hij is klein van stuk en als hij hoort dat hij het in de wedstrijd tegen de veel grotere Ramon moet opnemen probeert hij er op alle manieren onderuit te komen. Het leek aanvankelijk zo’n goed idee: Dennis zou naar de bijeenkomst gaan waar je je verkiesbaar kon stellen voor het voorzitterschap van de leerlingenraad. Hij wilde zich niet eens echt verkiesbaar stellen maar die vergadering viel precies samen met het vijfde uur. En dat was nou precies het uur dat Dennis gym zou hebben en verorberd zou worden als een loempia (…) door die buldog Ramon. Maar het is een loser boek, dus je kunt er zeker van zijn dat dit avontuur heel anders gaat verlopen. Dennis stelt zich verkiesbaar.

‘Bekijk het van de zonnige kant,”zei Kasper (zijn beste vriend), “je wint toch nooit.”

En als je dat gelooft, dan ben je geen echte Loser-fan. Dennis wordt natuurlijk gekozen als voorzitter en maakt de klassieke fout om iedereen tevreden te willen stellen. De voorzitter mag namelijk 300 euro weggeven aan het beste plan. Dennis belooft aan iedereen wat ze graag willen horen, terwijl hij weet dat hij dit nooit kan waarmaken. Die 300 euro kan hij maar een keer uitgeven. (Nou, beloven doet hij het niet direct, maar hij spreekt het ook niet tegen, dus iedereen denkt dat Dennis zijn of haar plan zal uitvoeren.) Zelfs zijn vrienden gaan hiervan uit. Nu weet Dennis het echt niet meer. Als hij de docenten om raad vraagt, komen zij ook allemaal met mooie plannen waar het geld naar toe moet gaan. Dennis spreekt niemand tegen. Wat moet hij doen? Voor welk plan moet hij kiezen?

Het verhaal wordt hierdoor net een grote waterballon die steeds groter en groter wordt. De lezer slaat vliegensvlug iedere pagina snel om. Je wilt gewoon weten in hoeveel nesten Dennis zich weet te werken, hoe de ballon kapot-spat en hoe hij dat uiteindelijk gaat oplossen.

Al lezend merk je een aantal dingen: je zit als volwassene hardop te lachen om een kinderboek. Je wordt meegesleurd in het verhaal, meer zelfs dan in menig volwassen verhaal. Dennis zit meteen onder je huid. Je leeft met hem mee en hoopt dat alles goed gaat komen. Je gaat ook meepuzzelen: voor welk plan moet hij kiezen? Zou jij voor het verhaal van je vrienden kiezen ook al is het lang niet het beste plan, of voor het plan van dat superleuke meisje…

Tenslotte de vertaling. Voor een dergelijke reeks moet de uitgever zorgen dat de vertaling dik in orde is. En dat heeft Fontein-Jeugd zeer zeker gedaan. Anne Dougué studeerde af in klassieke talen en spreekt en leest meer talen dan er vingers op je hand zitten. Ze heeft de vrolijke taal goed weten te vangen waardoor het plezier – ook in vertaling- van iedere pagina afspat. Mijn favoriete woord: Ultra-kakkerdekak