Ieder woord is er een teveel

Konijnentango is een samenwerkingsverband tussen drie gerenommeerde illustratoren te weten: Daan Remmerts de Vries en Ingrid & Dieter Schubert. Voor dit boek leverde Remmerts de Vries het idee aan samen met uitgewerkte schetsen en werkte het duo Schubert deze verder uit. De samenwerking bij de totstandkoming van deze sfeervolle tango is hecht te noemen. Het trio heeft de lat hoog gelegd. Dit moest een meesterwerk worden. In het verhaal moest een duidelijke “loop” komen waarbij zowel het verhaal van de man als van de vrouw werd verteld. Het verhaal moest heel elementair worden gevisualiseerd, zonder onnodige details. Zijn ze hierin geslaagd?

Konijnentango van Daan Remmerts de Vries en Ingrid en Dieter Schubert is in meerdere opzichten een zeer bijzonder prentenboek. Ten eerste is het een boek zonder woorden en tweede is het twee boeken ineen. In het midden van ieder blad staat namelijk een streep. Het is de waterrand en aan de onderkant van de pagina zie je dus het spiegelbeeld.

Maar is het wel een spiegelbeeld dat je ziet? Nou, kijk eens beter… Als je het boek omdraait krijg je een heel ander verhaal. Of toch niet? Het is het verhaal van de man en het verhaal van de vrouw.

Meneer en mevrouw Konijn zitten aan de waterkant. De maan schijnt en het is donker. Dat is niet erg want er schijnen veel sterren aan de hemel. In de verte zien ze elkaar staan. Ze zijn blij om elkaar te zien en duidelijk verliefd. Ze dansen een tango. Dat gaat niet helemaal goed en mevrouw Konijn eindigt in de boom. Gelukkig is dat niet het einde van hun liefde en ze vergeeft hem. De tango gaat door.

Dit is het verhaal dat ik er van heb gemaakt. Maar is dat ook het juiste verhaal? Bij een prentenboek zonder woorden is dat altijd moeilijk om te zeggen. Je mag als lezer je eigen verhaal maken. Dat is niet altijd eenvoudig, zeker niet als er weinig details in de illustraties zijn verwerkt. Niet voor het kind en zeker niet voor de voorlezer. We houden ons graag vast aan woorden. Toch is het goed en zelfs bevrijdend om een keer een prentenboek zonder woorden te lezen met je kind. Maak je eigen verhaal. Doe het samen! Op de eerste pagina is het leuk om het spel te doen: Zoek de verschillen maar gaandeweg het verhaal leidt het verhaal onder de streep een eigen leven. En dat is erg leuk want je kunt het boek omdraaien om te kijken of het verhaal dan anders gaat. Hoe ziet het boek er op de kop uit? Het is een tango dus het gaat over liefde en de pijn van liefde. Het wegvallen van de een van de konijnen is een goed aanknopingspunt voor een mooi gesprek. Wat doe je als iemand die je liefhebt, wegvalt?

Waarom geen woorden?

‘Omdat ieder woord er een teveel zou zijn,’ verklaart Ingrid Schubert desgevraagd. ‘Dialoog zou afleiden van de essentie. Het is een verhaal om in te duiken en het mooiste is als ouders hun kinderen durven te laten vertellen. Laten ze samen op zoektocht gaan. Dat is wat kinderen willen, geen voorgekauwd verhaal dat “afgeraffeld” wordt.’

Is het trio in hun opzet geslaagd?

Konijnentango is heel goed ontvangen door de critici en dat is meer dan terecht. Het lijdend liefhebben van de tango komt prachtig tot zijn recht. Het scheppen van twee verschillende verhalen die elkaar raken door de waterrand is subliem vormgegeven. Hier zijn duidelijk 3 experts aan het woord (tekenen)  Toch horen we ook andere geluiden. Niet over dit boek persé maar over abstracte (mag ik zeggen literaire?) prentenboeken zonder woorden. Ouders die graag met hun kind op schoot een boek voorlezen hebben (voor hun gevoel) te weinig aangrijpingspunten om het avontuur over te dragen. En dat klopt: Dit is geen doorsnee voorleesboek, het heeft namelijk geen woorden. Dat is de hele opzet. Je moet dus naar andere manieren zoeken om ervan te genieten. We kennen tegenwoordig veel zoekboeken, waarbij het kind verstopte voorwerpen moet zoeken of details in de tekening moet aanwijzen. Daaraan voldoet dit boek geenszins. Dat is ook niet de opzet van het boek. Konijnentango is geen zoekboek. De voorlezer moet dus uit zijn comfortzone treden om het boek over te dragen. En daarbij krijgt hij/zij alleen de minimalistische tekeningen als houvast. Dat voelt in het begin misschien wat onzeker, maar toch is het meer dan de moeite waard als je een poging waagt. Je kunt het namelijk omdraaien: kijk hoever je kind zelf komt met maken van een verhaal. Wijs om beurten aan wat je ziet. Draai het boek om en kijk wat je in de gespiegelde tekening ziet. Stel vragen en parkeer die. Lees de volgende dag het boek opnieuw en kijk of je al antwoorden hebt op je vragen. Kijk of er een ander verhaal ontstaat nu je beide kanten hebt gelezen. Laat je hierbij leiden door de fantasie van je kind, dat bezit ie genoeg. Met andere woorden: kijk of het iets is voor jou en je kind. Wacht gewoon af of je kind het boek opnieuw pakt om samen te lezen. Kijk of je kind de volgende keer in de bieb weer een woordenloos prentenboek uitkiest. Je kind weet wat goed voor hem/haar is geef het daarom de vrijheid die het verdient.

Laat de woorden los en reik naar andere manieren, want dan gaat een mooie wereld voor je open. Laat je zelf leiden door de liefde van de tango en je zult zien dat je geniet.

Succes.